Yöresel Ürünler 03 Eylül 2022, 14:03

İspir Fasulyesi
İspir Fasulyesinin özelliği erken pişmesi, suda şişmesi ve pişince kabuk atmasıdır. Sindirimi kolay ve kendine has bir damak tadı vardır. 8-9 mm büyüklüğünde ve yıllık üretim miktarı 300-500 ton arasında değişmektedir. 1 dekardan yaklaşık 100 kilo üretilmektedir.
İspir Kuru Fasulyesi, arazinin dağlık olması ve makineli tarımın yaygın olmaması nedeniyle çok zor şartlar altında üretilmektedir. Ekim ayında fasulye ekilerek tarla sürülür, hayvan gübresi tarlanın her tarafına dağıtılır. Hayvan gübresinden başka hiçbir gübre ve kimyasal madde kullanılmamaktadır. Aynı tarlaya en fazla 2 yıl fasulye ekilir. 2 yıldan sonra 1 yıl nadasa bırakılır ya da başka bir ürün ekilir. Ekime mayıs ayında başlanan fasulyenin haziran ayında çapası yapılır. Çapa yapıldıktan sonra fasulye sırıkları dikilir. Haftada 1 kez olmak üzere her hafta düzenli olarak sulanması gerekir. İyi verim almak için özellikle çiçek zamanı daha sık sulamak ve suyu aksatmamak gerekir. Mevsim şartlarına göre hasat zamanı eylül sonu, ekim başları gibidir. Makineli tarım yaygın olmadığı için hasat ırgat usulü ile yapılır. Fasulyeler tarladan söküldükten sonra elle tek tek ayıklanır. Sonra kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra fasulyelerin tanelerinden ayrılması safhasına geçilir. Ayrılma işleminden sonra elek yardımıyla elenir. Son işlem olarak içerisinde bulunan yabancı maddeler ve küçük taneli fasulyeler ayıklanır.
İspir Fasulyenin besin değerleri çok yüksektir. 100 gram İspir Fasulyesinde ortalama olarak 24 gram protein, 330 kalori, 1,5 gram yağ 20,2 karbonhidrat bulunur. Ayrıca içeriğinde fosfor, kalsiyum, demir, potasyum ve B1, B2,B3 ve E vitaminleri de bulunur.
İspir Fasulyesinin sağlığa da birçok yararları bulunur. İçeriğinde yüksek potasyum sayesinde düzenli olarak tüketiminde yüksek tansiyonu düşürür. Aynı zamanda kandaki kötü kolesterol düzeyini de önemli ölçüde düşürür. İspir Fasulyesinin vücuttaki kan şekeri düzeyini kontrol altına alma özelliği de vardır. O nedenle şeker hastaları da rahatlıkla tüketebilir. Zengin lif içeriği sayesinde kalın bağırsak ve hemoroit sorunları yaşayan kişilerin özellikle tüketmesi gereken besinler arasındadır.
Dut Pekmezi
Hakiki dut pekmezi üretimi oldukça zordur. Mineral bakımından çok yüksek değerde olup, şifa kaynağıdır. Pekmezdeki şeker oranının yüksek olması dutun şeker oranının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır.
İki yemek kaşığı, 20 gram pekmez insan vücudu için çok değerli olan 2 miligram demir, 80 miligram kalsiyum ve enerji içermektedir. Duttan yapılan pekmezin özellikle sindirim sistemi faaliyetlerinin düzenli çalışmasında oldukça faydalı olduğu bilinmektedir. Pekmez hızla kana karışabilecek nitelikte bir gıda maddesi olduğundan acil enerji ihtiyacı için gerekli bir gıda maddesidir.
Dut Pekmezinin Yapılışı
Olgunlaşan dutlar, dört kişi tarafından köşelerinden tutulan hasavan (bez) üzerine ağaçtan silkelenerek (ağaçtan dökülerek) kazanlara konur. Kazana dutları kapatacak kadar su konur ve çekirdeklerinden ayrılıncaya kadar kaynatılır. Kaynayan pekmez süzülüp dinlendirildikten sonra tekrar kazana konup birkaç kaynar gelinceye kadar kaynatılır, geniş tabanlı kaplara konulur ve birkaç gün güneşte bırakılır. Güneşlendirmenin ardından tekrar süzülerek saklanacağı kaplara alınır.
Dut Pekmezinin Faydaları Nelerdir
1. Kansızlık çeken hastalarda çok büyük yararlar sağlar.
2. Mide hastalıklarına, özellikle de ülser şikayetine karşı faydalıdır.
3. Astım ve bronşit hastalıklarına karşı yararlıdır.
4. Soğuğa karşı vücudun direncini artırıcı özelliğe sahiptir.
5. Sporcular için bir enerji deposudur.
6. Bebeklerin büyümesine ve gelişmesine yardımcıdır.
7. Çocukların zeka gelişimine yardım eder.
8. Gargara şeklinde ağız ve boğaz hastalıklarına karşı etkilidir.
9. Çocuklarda sık sık rastlanan pamukçuk için de yaygın olarak kullanılmaktadır.
İspir Balı
İspir bölgesinde yetişen doğal bitki türünün % 30’unun yurdumuzun diğer bölgelerinde yetişmemesi; bölgeyi ve dolayısıyla balı, en kaliteli duruma getirmektedir. Topografik yapı, iklim koşulları ve zengin bakir flora örtüsüne sahip özellikleri ile İspir bal üretimi için bir hazine konumundadır. Yöredeki balın halis muhlis kır çiçeği balı olması bala bir başka değer kazandırmaktadır. İspir dağlarında üretilmiş olup şekersiz saf çiçek balıdır. Kara kovan, petek ve süzme bal olarak üretilmektedir.
İspir Balı Faydaları
* Mideye kuvvet verici özelliği vardır. Şeker emilimi en kolay şeker olması nedeniyle ayrıca hazım yapılmadan direkt kana kolayca geçer. Böylece midede bulunan fazlalıkları dışarı artar.
* Kansızlığı giderir, kan yapıcı özelliği vardır. Hastalıklara karşı koruyucu kalkan görevi görür.
* Damaları açar. İspir balı diğer şekerlerin aksine oksijenle reaksiyona girdiği için tamamen yanma olur ve atık madde az miktarda açığa çıkar. Kalp adalesine zindelik verdiği için kalp hastalarına yarar sağlar.
* Romatizmalı hastaların kullanması ile iyileşmeye yol açar.
* Ağrı dindirici özelliği vardır. Özellikle balın buharı ağrı ve sızıya dakikalar içinde sürülürse etki etmektedir.
* Balın şerbeti içilerek kabızlık giderilir.
* Ilık balın zayıflatıcı özelliği vardır.
* İspir Balı varisli bölgeye masaj yapılarak uygulanır.
* İspir balı ile salatalık rendelenip yenilirse sarılık hastalığına iyi gelir, kanı temizler ve hastalığın kısa sürede iyileşmesine olanak sağlar.
* İspir balı karaciğer ve göğsü temizler. Baldaki ciholin karaciğerin fonksiyonunu kuvvetlendirir.
* Kansızlığı giderir, kan yapıcı özelliği vardır. Hastalıklara karşı koruyucu kalkan görevi görür.
* Damaları açar. İspir balı diğer şekerlerin aksine oksijenle reaksiyona girdiği için tamamen yanma olur ve atık madde az miktarda açığa çıkar. Kalp adalesine zindelik verdiği için kalp hastalarına yarar sağlar.
* Romatizmalı hastaların kullanması ile iyileşmeye yol açar.
* Ağrı dindirici özelliği vardır. Özellikle balın buharı ağrı ve sızıya dakikalar içinde sürülürse etki etmektedir.
* Balın şerbeti içilerek kabızlık giderilir.
* Ilık balın zayıflatıcı özelliği vardır.
* İspir Balı varisli bölgeye masaj yapılarak uygulanır.
* İspir balı ile salatalık rendelenip yenilirse sarılık hastalığına iyi gelir, kanı temizler ve hastalığın kısa sürede iyileşmesine olanak sağlar.
* İspir balı karaciğer ve göğsü temizler. Baldaki ciholin karaciğerin fonksiyonunu kuvvetlendirir.